5 maja, 2022

Mogiła żołnierzy AK

Niemal dokładnie 77 lat temu, 26 kwietnia 1945 roku, w Lesie Skarszewskim, dokonano ekshumacji żołnierzy Armii Krajowej rozstrzelanych przez Niemców 19 stycznia tego samego roku. Wkrótce potem ciała wielu z nich złożono na Cmentarzu Tynieckim. Las Skarszewski usytuowany jest między Skarszewem a Rozdżałami, niedaleko Kalisza. Jak doszło do tej zbrodni? W marcu 1944 roku Gestapo dokonało w Kaliszu masowych aresztowań. Wśród ponad stu aresztowanych osób znaleźli się: por. AK Bolesław Krawiec ps. „Stach”, Janina Stasiak, Tadeusz Pyzik i Barbara Pawlak oraz kaliszanie, członkowie Armii Krajowej z rodzin pochodzenia niemieckiego: Elwira Fibiger – córka Arnolda Fibigera właściciela fabryki pianin „Calisia”, Alfred Nowacki ps. „Piąty” – właściciel fabryki przetwórstwa spożywczego w Winiarach, Konrad Wünsche – właściciel majątku w Opatowku, Emil Fulde – właściciel majątku w Żydowie i jego syn Henryk, Jerzy Dreszer – architekt, Irena Stark, Bruno Lompa, Bożena Deutschmann. Działalność w polskim podziemiu tak dużej ilości osób pochodzenia niemieckiego była dla nazistów nie tylko dużym zaskoczeniem, ale również kompromitacją. Dlatego też zdecydowano, że aresztowani konspiratorzy zostaną osadzeni i skazani w pokazowym procesie podczas wyjazdowej sesji Trybunału Ludowego z Berlina (Volksgerichtshofu). Po trwającym dziewięć miesięcy śledztwie, które prowadziło gestapo w Łodzi, sporządzono dwa akty oskarżenia – osobno dla Polaków, osobno dla grupy Polaków pochodzenia niemieckiego. Proces odbył się w dniach 6–9 grudnia 1944 w obecności namiestnika Rzeszy Niemieckiej w Kraju Warty, gauleitera Arthura Greisera. Wielu oskarżonych w procesie zostało skazanych na śmierć. Zgodnie z obowiązującym prawem niemieckim wyroki śmierci mogły zostać wykonany dopiero po upływie stu dni od dnia skazania. Jednakże wobec zbliżających się do Kalisza wojsk radzieckich datę egzekucji przyśpieszono. Już 19 stycznia 1945 roku, zaledwie na dwa dni przed zajęciem Kalisza przez Armię Czerwoną, grupę skazanych na śmierć 56 członków antyhitlerowskiego podziemia rozstrzelano w lesie koło Skarszewa. Z 56 rozstrzelanych osób, udało się ustalić tożsamość tylko 30. Ciała niezidentyfikowanych osób złożono we wspólnej mogile naCmentarzu Tyniecki. Osobno pogrzebano w rodzinnych grobowcach na cmentarzu ewangelickim w Kaliszu Elwirę Fibiger, Konrada Wünsche i Henryka Fulde. Na Cmentarzu Tynieckim znajduje się też również grób Alfreda Nowackiego. W osobnej mogile został także pochowany Bolesław Krawiec.

Wróć do listy aktualności